Deprem korkusu nedir? Sorunuzu cevaplıyoruz. Son zamanlarda art arda gelen deprem haberleri nedeniyle tüm toplum zorlu bir dönemden geçiyor. Yas süreci sadece depremin etkilediği şehirlerde değil, ülkenin tamamında hakim ve bu süreç, depremlerin devam etmesiyle birlikte tetikleniyor. Artan deprem korkusu giderek yaygınlaşıyor ve birçok kesimi etkiliyor. Ayrıca, bu korku ilerleyen zamanda ciddi psikolojik rahatsızlıklara yol açabiliyor; örneğin, travma sonrası stres bozukluğu ve akut stres bozukluğu gibi. Deprem korkusunun üstesinden gelmek ve normal yaşam tarzını sürdürebilmek için, uzman yardımı alınması ve bazı önemli önerilerin dikkate alınması gerekmektedir.

Deprem korkusu (seismophobia) nedir?

“Seismophobia” olarak adlandırılan deprem korkusu veya fobisi, kişinin kendisi ve sevdikleri için olası deprem riskleri nedeniyle derin bir korku hissetmesi ve bu korkunun kişinin hayatını olumsuz yönde etkilemesi şeklinde tanımlanır.

Deprem korkusu (seismophobia) belirtileri nelerdir?

Deprem korkusu, hem depremi doğrudan yaşayanlarda hem de uzaktan tanıklık edenlerde aynı şekilde ortaya çıkabilir. Fizyolojik ve psikolojik etkileri olan deprem korkusunun fizyolojik etkileri arasında yorgunluk, bulantı, baş ağrısı, baş dönmesi, hafıza bulanıklığı veya dikkat sorunları gibi belirtiler yer alabilir.

Bu belirtiler doğrudan depremi yaşayanlarda daha sık görülürken, depremi tanıklık edenlerde daha hafif derecede görülebilir. Ayrıca, uyku sorunları, korku, artmış kaygı düzeyi ve tedirginlik gibi psikolojik etkiler de ortaya çıkabilir. Bu tepkilerin, birçok organda hastalığın nedenleri açısından önemli bir rol oynayabileceğine inanıyoruz.Beyin yapısında, endokrin sisteminde, nörotransmitter salınımında ve geri alımında, nöroimmun sistemde çeşitli değişikliklere sebep olabilir.

Stresin vücuda etkisi nedir?

Yaşanan olaylar kişiyi stres altına sokar. Stresli durumlara karşı herkesin farklı tepkiler vermesi normaldir.

Stres anında vücudumuzun hayatta kalmak için verdiği temel tepkiye “savaş ya da kaç” tepkisi denir. Bu evrede insanlar alarm durumundadır ve vücutları, kişiyi tehdit eden durumla başa çıkmak için savaş ya da kaç tepkisini hazırlar. Eğer stresli durum uzun sürmezse, kişi adaptasyon evresine girer ve beden uyarılmadan önceki evreye geri döner.

Stres durumunda hangi hastalıklar ortaya çıkar?

Stres durumlarında, böbreklerin hemen üstündeki böbrek üstü bezi kortizol salgılar. Kortizol salınması sağlıksız bir şekilde artarsa, gece uykuya dalma ve sabah erken kalkma konusunda zorluk çekilir. Bu belirtiler zamanla sirkadiyen saatin bozulmasına, uyku apnesi, kalp ve damar hastalıkları, diyabet, obezite ve diğer hastalıklara neden olabilir. Bu tür durumlarda, zayıflayan bağışıklık sistemi, kanser, metabolik hastalıklar, depresyon, sindirim sistemi hastalıkları, kronik kas ağrıları veya migren gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Deprem sonrası psikolojik sorunlar fizyolojik hastalıklara yol açabileceğinden, uygun zamanda uzman yardımı alınması önemlidir.

Deprem korkusu (seismophobia) tanısı nasıl konulur?

Deprem korkusu (seismophobia) teşhisi için uzman yardımı almak gerekmektedir.Depremden etkilenen kişiler, öncelikle ruh sağlığı uzmanları tarafından dinlenir ve ayrıntılı bir şekilde değerlendirilir. Deprem fobisi, yani deprem korkusunun teşhisi kişideki belirtiler göz önünde bulundurularak yapılır. Tedavi edilmediği takdirde, deprem korkusu ciddi psikolojik rahatsızlıklara neden olabilir, örneğin travma sonrası stres bozukluğu veya akut stres bozukluğu gibi.Depremi doğrudan yaşayanlar için doğrudan psikolojik destek almak gerekmektedir. Depremi yaşamayanlar bile şahit oldukları görüntüler nedeniyle etkisinden çıkamayarak günlük hayatlarını olumsuz derecede etkileyen korkular yaşayabilirler. Bu kişilerin de psikolojik destek için başvurmaları önemlidir. Uzmanlar terapiler esnasında gerekli donanıma sahip olarak kişileri en uygun şekilde yönlendireceklerdir.

Deprem korkusu (seismophobia) tedavisi nasıldır?

Deprem korkusu tedavi sürecinde hedef, kişiye bu korkuyla başa çıkma becerisi kazandırmaktır. Tedavi, kişinin yaşadığı travmanın boyutuna, depremden birebir etkilenip etkilenmediğine ve kişinin altta yatan farklı psikolojik problemlere sahip olup olmadığına göre farklı şekillerde uygulanabilir. Ancak, her durumda, etkili bir tedavi süreci uygulanacağından emin olabilirsiniz.

Deprem korkusu (seismophobia) nasıl geçer?

Deprem korkusu yaşayan kişilerin uzman desteği almaları önemlidir. Korku anında hislerini yakınlarıyla paylaşmak, korkuları tanımlamak ve olumsuz düşünceleri durdurmak için nefes teknikleri kullanarak kaygı sırasında sakinleşmeye çalışmak, deprem korkusuyla başa çıkma konusunda faydalıdır. Ayrıca, deprem için önlem almak da korkuları hafifletebilir. Bu nedenle, riskli olmayan binalarda oturmak, deprem çantası hazırlamak ve evdeki eşyaları sabitlemek gibi önlemler deprem korkusunu yatıştırabilir.

Deprem korkusu hakkında sık sorulan sorular

Depremden korkan herkese “deprem korkusu var” denilir mi?

Deprem korkusu olan herkese “deprem korkunuz var” demek uygun değildir. Deprem korkusu, kişide psikolojik belirtilerle birlikte fizyolojik problemlere de yol açabileceğinden, uzman psikolog veya psikiyatri uzmanları, bu kriterleri de dikkate alarak teşhis koymaktadır. Deprem, hem fiziksel hem de psikolojik etkilere neden olan travmatik bir olaydır. Doğal afetler, insanların canlılığı ve fiziksel bütünlüğüne zarar veren bir deneyime dönüştüğünde, travmatik yaşam deneyimlerine neden olur. Bu travmatik yaşam deneyimleri; depremin yıkıcılığını ve canlıların üzerindeki tahribatını görüyor olmak ve canlıların tehdit altında olması geride kalanlar için ve olayı yaşayanlar için kalıcı bir korku haline gelebilir. Ancak, unutulmaması gereken nokta, deprem korkusunun herkesin yaşayabileceği bir durum olduğudur. Deprem korkusunun kişinin yaşamını önemli ölçüde etkilemesi ve uyku düzeninin bozulması durumunda, deprem fobisi olarak adlandırılabilir. Doğal afetler, hem yaşayanlar hem de yaşamayanlar için etkili olabileceğinden, olumsuz düşünceler oluşması mümkündür.

Depremzedelerde, aynı felaketi tekrar yaşama korkusu yoğun bir şekilde görülürken, depremi yaşamamış ama izlemiş olan kişilerde de “Acaba ben depremi yaşar mıyım?” korkusu ortaya çıkabilir. Bu tepkiler normaldir. Ancak fobiler, işlevsel korku ve kaygılardan ayırt edilmelidir. Binlerce insanın hayatına ve sağlığına mal olmuş bu tür yıkıcı bir depremin ardından hissedilen korku ve kaygı, insanların güvende hissetme ihtiyacından kaynaklanır ve son derece doğaldır. “Seismophobia” yani deprem korkusu olan kişilerde ise, kendisinin ve sevdiklerinin deprem sonucu zarar görme ihtimalinden dolayı yoğun bir korku hakimdir.

Deprem korkusu (seismophobia) yaşayanlara öneriler nelerdir?

Deprem korkusu (seismophobia) yaşayanlar, öncelikle uzman yardımı almalıdır ve yaşam tarzı ile düşünce yapısında bazı değişiklikler yaparak kendilerine güvenmeli ve cesaretli olmalıdır. Ne yazık ki deprem korkusu tamamen ortadan kaldırılamasa da, kişinin kendini güvende hissedeceği bir yaşam alanı bulunması ve daha önceden deprem anıyla ilgili en azından bir takım planlarının yapılmış olması, bir nebze olsun iyi hissetmesini sağlayacaktır. Tabii bu süreçte, deprem gelişmelerinin günlük yaşamı bozacak şekilde takip edilmemesi gereklidir. Çünkü bu da korkuyu aktif tutar. Temel yaşam ihtiyaçları sağlandıktan sonra, deprem korkusundan tamamen kurtulmak için bir psikologa danışılması en doğru karar olacaktır. Psikoterapiler ve gerekli durumlarda psikiyatrist destekli ilaç tedavileriyle yaralar zamanla sarılmaya başlanacaktır. Tüm bunların yanı sıra, deprem korkusu olan kişi öncelikle kendisini başka aktivitelere yönlendirmeli ve zihnini deprem konusundan uzak tutmaya çalışmalıdır. Mümkün olduğunca günlük yaşantıya aktif şekilde devam etmeye ve rutin yaşamı sürdürmeye çalışmak, en iyi seçenekler arasındadır.

Deprem korkusundan nasıl kurtulurum?

Deprem korkusundan kurtulmak için kişi, bazı kişisel önlemler alabilir. Deprem çantası hazırlamak, kaygıyı bir nebze olsun azaltacaktır. Ancak, bu konu her dakika hatırlanırsa doğru bir yaklaşım olmayabilir. Rahatlatıcı müzikler dinlenilebilir, nefes egzersizleri ve gevşeme çalışmaları yapılabilir. Tüm bunlara rağmen, deprem korkusu kişide günlük yaşamı olumsuz etkileyecek düzeylerde seyretmeye devam ediyorsa, psikolojik destek almaktan kaçınılmaması önemlidir.