Tatilin sonuna yaklaşırken, çocuklar ve ebeveynler okul hazırlıkları telaşı içinde. Defterler, kitaplar ve okul üniformaları almaktan, ulaşımı düzenlemeye kadar birçok önemli ayrıntı göz önünde bulundurulmalı. Tüm bu koşturmaca arasında, çocukların ilk okul günü heyecanını unutmamak önemlidir. Çocukların okula duygusal ve zihinsel olarak hazırlanabilmesi için bazı kurallara uymak gerekir. Memorial Şişli Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden pedagog Dr. Melda Alantar, okula sağlıklı bir başlangıç yapmak için çocuklara yönelik önerilerini sıraladı.

1. Okul başlamadan önce sağlık kontrolü yaptırın

Okul başlamadan önce, çocuğunuzun fiziksel ve zihinsel sağlığının iyi durumda olduğundan emin olun. Diş ve göz muayeneleri gibi genel sağlık kontrolleri yapılmalıdır. Çocuğun duygusal veya psikolojik gelişimiyle ilgili endişeler varsa, uzmanlarla paylaşılmalıdır. Uzmanlar, kaygıların yaşa uygun olup olmadığını veya daha karmaşık sorunlar kaynaklı olup olmadığını belirlemeye yardımcı olabilirler. Okul başlamadan önce mevcut problemlerin tespit edilip çözüme kavuşturulması da çocuğa fayda sağlayacaktır.

2. Okul başlamadan en az bir hafta önce uyku ve yemek saatlerini ayarlayın

Okul başlamadan en az bir hafta önce, uyku ve yemek saatleri, özellikle kahvaltı saatleri ayarlanmalıdır. Değişikliklere hazırlanmak, rutinler oluşturmak ve ödevler ve aktiviteler nedeniyle aşırı yorgun hissetmemeleri için çocukla konuşulmalıdır. Çocuklar sabahları kalkmak için kendi çalar saatlerini kurabilirler. Çocuklara okula hazırlanmak, kahvaltı yapmak vb. için yeterli zaman verilmelidir. Çocuklar rutine uyum sağladığında ve zamanında ulaşım sağladığında övülmeli ve takdir edilmelidir. Ayrıca eve geldiklerinde sizi bulamazlarsa ne yapacakları konusunda da çocukla konuşmak önemlidir.

3. Okul malzemelerini birlikte gözden geçirin ve hazırlayın

Okul malzemeleri alışverişi yaparken çocuğunuzla birlikte alışverişe çıkmak ve onların seçimlerine öncelik vermek önemli bir adımdır. Yıl boyunca öğrenecekleri konular hakkında konuşulmalı, ders planını anlamada güven duyan çocuğa açıklama yapılmalıdır. Öğrenme becerilerinin geliştirilmesi zaman alır ve sık sık tekrar gerektirir. Çocuklar sabırlı, dikkatli ve olumlu olmaları teşvik edilmelidir. Okul başlamadan önce sınıf arkadaşlarıyla olumlu sosyal ilişkiler kurmaları desteklenmelidir.

4. Okullar açıldığında iş programınızı hafifletin

Aileler, okullar açıldığında iş programlarını basitleştirmelidir. İş seyahatleri, gönüllü çalışmalar ve projeler mümkün olduğunca ertelenmelidir. Çocuğun okul rutinine alışması ve hissedebileceği kaygıları yatıştırması için serbest zaman gerekebilir. Aynı zamanda, ebeveynler öğretmenleri tanımalı, onlarla iletişim kurmak istediklerini ifade etmelidirler. Ayrıca, okul yönetimi, psikolojik danışmanlar ve serbest zaman aktivitesi koordinatörleriyle de görüşmelidirler.

5. Okula birlikte gidin ve çocuğunuzun çantasına özel notlar bırakın

Ebeveynler, okula ilk kez başlayan veya anaokuluna giden çocukla birlikte olmalıdır. Aileyle ayrılma sahnesi mümkün olduğunca kısa tutulmalıdır. Mümkünse, ebeveynler çocuklarına onları sevdiklerini, okulda mutlu ve güvende olacaklarını ve günün sonunda onları almaya geleceklerini söylemelidirler. Çocuğunuzun iyi yemesi veya iyi bir gün geçirmesi için cesaretlendiren özel notlar yazmak ve yeni durumlarda endişe duymak insanların doğasında olduğunu ve öğretmenleri ve sınıf arkadaşlarını tanıdıktan sonra her şeyin yoluna gireceğini açıklamak, çocuğunuzun kendini daha iyi hissetmesine yardımcı olacaktır.

6. Çocuğunuzun okul çantasını düzenleme sorumluluğunu verin

İlkokul öğrencileri kendi odalarında veya evin sessiz bir köşesinde çalışabilirler. Okula başlayan çocuklar için yetişkin gözetimi sağlayan oturma odası veya mutfak gibi ortak alanlarda bir çalışma alanı oluşturulabilir. Okul malzemeleri ve gönderilen belgeler konulacak bir yer belirlenmelidir. Her gece çocuğun okul çantasını düzenleme sorumluluğunun kendisinde olduğu hatırlatılmalıdır.

7. Kaygılı çocuklar için okul psikoloğundan ve öğretmenden yardım isteyin

Okulda başarısızlık korkusu yaşayan ve sosyal ilişkileri olan çocuklar okula gitmek istemeyebilirler. Ebeveynler sabırlı olmalı ve çocuklarıyla konuşarak neden okula gitmek istemediklerini öğrenmelidirler. Okulda başarısızlık korkusu yaşayan ve akranlarıyla iletişim kurmakta zorlanan bir çocuk varsa, aileler, öğretmen ve okul psikoloğu birlikte çalışarak sorunu çözmeli ve uygun bir plan geliştirmelidirler.

8. Çocuğunuzun güçlü yönlerini keşfetmesine rehberlik edin

Okul yılları, akranları tarafından dışlanan veya zorbalığa maruz kalan çocuklar için çok zorlayıcı olabilir. Çocuğunuz okulda baskı hissettiğini ifade ederse, sorunu çözmek için öğretmen ve okul yönetimiyle çalışmak gereklidir. Bu süreçte, çocuğunuzun güçlü yönlerini fark etmesine ve kullanmasına yardımcı olmak önemlidir. Gerekirse öğretmenlerinden yardım istemeleri konusunda yönlendirilmelidir. Ebeveynlerin en önemli görevlerinden biri, çocuklarını bağımsızlığa yönlendirmek ve rehberlik etmektir.

9. Çocuğunuza okulun evde kalmaktan daha eğlenceli olduğunu söyleyin

Çocuklar, tatil modundan henüz çıkmadıkları ve televizyon izleyerek keyifli zaman geçirdikleri için evde kalmayı tercih ederler. Sabahları televizyon izlemek yerine puzzle, boyama ve kitap okuma gibi aktivitelere yönlendirilmelidir. Bu aktiviteler öğrenme sürecini kolaylaştırır ve okul rutinlerine uyum sağlamayı kolaylaştırır. Okula gitmenin evde kalmaktan daha eğlenceli olduğu açıklanmalıdır. Öğretmenler, destekleyici, sevgi dolu ve aktif bir sınıf ortamı oluşturarak ve evlerinden ayrılmak istemeyen çocukları kapıda etiketler ve küçük hediyelerle karşılayarak bu konuda yardımcı olabilirler.

10. Okul fobisine zamanında müdahale edin

Okul olgunluğu, çocuğun okula fiziksel, duygusal, zihinsel ve sosyal olarak hazır olduğu anlamına gelir. Bazı çocuklar 6 yaşında, bazıları 8 yaşında bu olgunluğa ulaşırlar. Okula gitmek istemeyen ve okul fobisi olan bir çocuğa zamanında müdahale edilmezse, okuldan uzaklaşır ve okulu reddetme sorunu kronik hale gelir. Bu problem aile içinde huzursuzluğa, akademik başarısızlığa, okuldaki uyumsuzluğa ve çocuklarda asosyal eğilime neden olabilir. Daha sonraki aşamalarda, üniversite veya iş ortamlarına uyum sağlayamama ve panik atak gibi psikolojik veya psikiyatrik sorunlara da yol açabilir.

Çocuğunuz okula hazır mı?

Çocuğunuzun okula hazır olup olmadığını belirlemek için aşağıdaki soruları sorabilirsiniz:

• Bazı harfi kopyalayabiliyor mu?
• Basit bir insan veya ev çizebilir mi?
• Gösterildiğinde kare, artı ve çarpı işareti çizebilir mi?
• Rengi biliyor mu?
• Sayıyı ezberleyebiliyor mu?
• Makas kullanabilir mi?
• Yardımsız merdiven çıkıp inebiliyor mu?
• Parmak uçlarında koşabilir mi?
• Tek ayak üzerinde zıplayabilir mi?
• Tam cümle oluşturabilir mi?
• Geçmiş, şimdiki zaman ve gelecek zamanı doğru kullanıyor mu?
• Ev adresini biliyor mu?
• Kaç yaşında olduğunu söyleyebiliyor mu?
• Kendini giyebiliyor ve ayakkabısını bağlayabiliyor mu?
• Tuvaleti doğru kullanabiliyor mu?
• Paylaşmayı ve sırasını beklemeyi biliyor mu? Kurallara uyuyor mu?
• Grup oyunu oynuyor mu?
• Duygularını ifade ediyor mu? Gerekirse kendini koruyabiliyor mu?
• İhtiyacının farkında mı ve ne ihtiyacı olduğunu sorabiliyor mu?