Morbid obeziteyi anlamak için obezite kavramını doğru anlamak gereklidir. Obezite, bir kişinin Vücut Kitle İndeksi (VKİ) ile ilgilidir. VKİ, bireyin boy ve kilo değerlerini kullanarak hesaplanır. VKİ değerini kolayca hesaplamak için aşağıdaki adımlar takip edilebilir:

• Boy değeri metre cinsinden kare alınır (örneğin, boyunuz 172 cm ise, 1.72×1.72=2.96).
• Daha sonra, kilo değeri bu sonuca bölünür (örneğin, kilonuz 85 kg ise, 85/2.96= 28.7).
• Elde edilen değer, VKİ değeridir.

Morbid Obezite Hangi Kilo Değerinde Tanımlanır?

Obezite, bu değerin bilimsel olarak belirlenmiş değerlerin üstünde olması durumunda meydana gelir. Bireyin obezite derecesi, VKİ sınıflandırmasına bakılarak anlaşılabilir. Bu sınıflandırma şöyledir:

• VKİ değeri 18.5 ile 25 arasında ise, birey normal, sağlıklı ağırlık aralığındadır,
• VKİ değeri 25 ile 30 arasında ise, birey fazla kilolu aralığındadır,
• VKİ değeri 30 ile 40 arasında ise, birey obez aralığındadır,
• VKİ değeri 40’ın üzerinde ise, birey morbid obez aralığındadır.

Morbid obezite bazı kaynaklarda ağır obezite olarak da adlandırılır. Morbid obezite kaç kilo olduğu bireyin boy değerine bağlıdır. Aynı kilo, daha uzun bir kişi için morbid obezite değeri yaratamazken, daha kısa bir kişi için morbid obezite değeri yaratabilir.

Morbid Obeziteye Ne Sebep Olur?

Morbid obezite kontrolsüz bir kilo artışı sürecinden sonra meydana gelebilir. VKİ değeri 35-40 aralığında olan ve diyabet, hipertansiyon gibi eşlik eden kardiyovasküler hastalıkları olan bireyler de morbid obezite olarak adlandırılabilir.

Morbid obezite sadece kilo ile ilgili değildir. Kontrolsüz kilo alımına neden olabilecek birçok altta yatan hastalıktan kaynaklanabilir ve birçok sağlık sorununa neden olabilir. Ayrıca, morbid obezitenin nedenleri arasında şunlar da gösterilebilir:

• Sağlıksız yaşam tarzı,
• Genetik yatkınlık,
• Hareketsiz yaşam tarzı,
• Hızlı yiyeceklerin sıklıkla tüketildiği Batı tarzı beslenme,
• Zararlı alışkanlıklar.

Morbid Obezitenin Belirtileri

Morbid obezitenin en temel belirtisi bir kilo sorunudur. Ayrıca, yaşanan kilo sorununun sonucu olarak birçok belirti de görülebilir. Örneğin;

• Kendi görünümünden rahatsız olmak,
• Kendisini fiziksel olarak beğenmemek, özgüven eksikliği,
• Yorgunluk,
• Fiziksel aktivitelerde zorluk, yürüme zorluğu,
• Depresyon.

Morbid Obezitenin Riskleri

Aşırı kilolu bireyler belirli hastalıklar için risk altındadır. Fazla kilo, vücuda yük oluşturur ve hastalıklara davetiye çıkarır. Bu riskler şunları içerir:

• Diyabet: Morbid obezite, vücutta kan şekeri seviyelerinin normal tutulmasını zorlaştıran insülin direncine neden olabilir. Bu diyabet riskini artırır.
• Kalp hastalığı: Kötü beslenme alışkanlıkları ve kilo sorunları nedeniyle hipertansiyon ve kardiyovasküler hastalık riski de artar. Ayrıca, morbid obezite kalbe yük bindirir ve bu gelecekte ciddi kalp problemlerine neden olabilir.
• Kemik ve Eklem Bozuklukları: Aşırı kilo, vücuttaki kemiklere ve eklemlere baskı yapar. Bu şekilde, kemikler daha hızlı aşınır ve hareket etmek zorlaşır.
• Solunum Problemleri: Yürüme, merdiven çıkma veya ev işleri yapma gibi basit aktiviteler morbid obez bireyler için zor olabilir. Ayrıca, vücudun boyun bölgesinde biriken yağ, uyku apnesine veya basınç nedeniyle nefes almada zorluğa neden olabilir.
• Gastroözofageal Reflü: Morbid obezite, reflü, gastrit, hazımsızlık gibi birçok sindirim sistemi sorununu da beraberinde getirebilir.
• Psikolojik Sorunlar: Birçok hastalığın bir arada görülmesi, vücuttaki stres seviyesini artırabilir ve bireyde depresyona neden olabilir.

Morbid Obezitenin Tanısı

Morbid obezitenin teşhisi için bireyin boy ve kilo değerleri incelenir. VKİ sınıflandırması 40’ın üzerinde ise veya 35’in üzerinde ise ve eşlik eden hastalıklar varsa, kişi morbid obezite olarak kabul edilir. Doktorunuz, eşlik eden bir hastalık olup olmadığını belirlemek için kan testleri, fiziksel muayene ve tansiyon ölçümü gibi yöntemler kullanabilir. Ayrıca, beslenme uzmanları da gerekli görülürse bel çevresi ve kalça çevresi gibi obezitenin teşhis ve derecelendirmesinde faydalı olan diğer antropometrik ölçümleri de kullanabilirler. Bel çevresi sınıflandırması şöyledir:

• Kadınlar için 80 cm ve üzeri risklidir, 88 cm ve üzeri yüksek risklidir.
• Erkekler için 94 cm ve üzeri risklidir, 102 cm ve üzeri yüksek risklidir.

Kadınlarda Morbid Obezite

Kadınlarda morbid obezite, hastalık riskini artırarak bireyi sağlık sorunlarına karşı savunmasız hale getirebilir. Hormon seviyelerini etkileyerek üreme organlarına baskı yaparak infertiliteye neden olabilir.

Erkeklerde Morbid Obezite

Erkeklerde morbid obezite, hastalık riskini artırabilir. Bireyin fiziksel aktiviteye katılımını zorlaştırabilir ve rutin işleri zorlaştırabilir. Ayrıca, fazla kilonun mesane, böbrekler ve üriner sistem üzerinde yarattığı baskı, kasların zayıflamasına neden olarak idrarı tutmayı zorlaştırabilir.

Morbid Obezitenin Tedavisi

Morbid obezite, bütüncül bir yaklaşımla çözülebilen bir sağlık sorunudur. Başarılı bir sonuç elde etmek için, diyetisyenler, doktorlar, fizyoterapistler ve psikologlardan oluşan bir ekip gereklidir. Morbid obezitenin tedavisinde uygulanan tedavi yöntemleri aşağıda listelenmiştir:

Diyet Terapisi: Diyet terapisi, sadece beslenme ve diyetetik bölümlerinden mezun olan diyetisyenler tarafından uygulanmalıdır. Bu alanda uzmanlaşmış beslenme uzmanları, bireyin gereken kiloya ulaşması için doğru kilo verme diyetlerini planlamaya yardımcı olurlar. Kilo kaybı diyetlerinde amaç, bir enerji açığı yaratmak ve vücuda zarar vermeyecek en sağlıklı kilo verme planını oluşturmaktır.

Yaşam Tarzı Değişikliği: Diyet terapisi yanı sıra, beslenme alışkanlıklarının değiştirilmesi gereklidir. Bunun için şunlar yapılabilir:

• Yüksek kalori ve yağ içeriği olan paketli gıdalardan kaçınma,
• Yüksek basit şeker içeriği olan işlenmiş gıdaların elimine edilmesi, gazlı içecekler,
• Sağlıklı pişirme yöntemleri kullanarak dengeli yeme alışkanlıkları ile hızlı yemek yeme alışkanlıklarının yerini değiştirme,
• Paketli gıdalar yerine meyve ve sebze tüketimi,
• Gece geç saatlerde yemek yememe.

Bu alışkanlıkların değiştirilmesi birey için başlangıçta zor olsa da, beslenme uzmanlarının yardımıyla süreç kolaylaşacaktır.

Egzersiz ve Fiziksel Aktivite: Sporla kilo verme sürecine destek vermek, daha etkili sonuçlar elde etmek ve vücudun iyileşmesini hızlandırmak için önemlidir. Otobüsten bir durak önce inmek, asansör yerine merdiven kullanmak ve açık hava etkinliklerine katılarak fiziksel aktivite seviyelerini artırmak, kilo verme sürecine katkı sağlayacaktır.

Terapi: Kilolu bireyler için kilo kaybı süreci zorlu ve stresli bir süreç olabilir. Ayrıca, kilo sorununun arkasında psikolojik sorunlar da yatabilir. Bu süreçte uzman psikolog desteği, sağlıklı bir şekilde geçmesi ve kontrol altında tutulması için önemlidir. Bu süreçte, büyük bir sorumluluk da bireyin yakınlarına düşmektedir. Bireyin özgüvenini sarsacak fiziksel eleştirilerden kaçınmalı ve bu süreçte onları desteklemelidirler.

Obezite Cerrahisi: Diyet ve egzersiz sonucunda kilo kaybı süreci hala başarılı olmamışsa, obezite cerrahisi gerektiren durumlar düşünülebilir. Cerrahi karar kapsamlı bir şekilde alınmalı ve uzman bir doktor tarafından gerçekleştirilmelidir. Obezite cerrahisinde yapılan işlem genellikle midenin küçültülmesidir. Böylece, tokluk hissi daha kolay hissedilir ve daha az yiyecek tüketilir, kilo vermek daha kolay hale gelir. Obezite cerrahisinde kullanılan yöntemler şunlardır:

• Mide Bypass: Bir gastrik bypass olarak da adlandırılır. Bu işlemde, mide boyutu küçültülür ve daha gelişmiş bir ince bağırsağın daha ileri bir bölümüne bağlanır. Böylece, karbonhidratların en çok emildiği bölüm devre dışı bırakılır. Kilo kaybı açısından etkili bir ameliyattır.
• Gastrik Sleeve Cerrahisi: Gastrik sleeve’in amacı, midenin boyutunu azaltmak ve tokluk hissinin daha kısa sürede oluşmasını sağlamaktır. Ayrıca, bu işlem, kilo dengesinin oluşumunu etkileyen hormonlar üzerinde de etkili olabilir.
• Gastrik Band: Midenin gevşemesini önleyecek bir bantın mide üst bölgesine yerleştirilmesi işlemidir. Bu, daha az yiyecek ve kalori almayı zorlaştırır, kilo vermek daha kolay hale gelir. Ancak, yerleştirildiği bölgeye bağlı olarak enfeksiyonlara neden olabilir. Ayrıca, gastrik sleeve cerrahisine kıyasla kilo kaybında daha az etkilidir.

Mide ameliyatları öncesi ve sonrası beslenme düzenlemeleri de büyük önem taşır ve uzman bir diyetisyen tarafından düzenlenmelidir. Morbid obezitenin tedavisinde kişiselleştirilmiş yaklaşımlar önemlidir. Diyet yaklaşımlarıyla çözülemeyen morbid obezite durumunda, uzman doktorlar tarafından obezite cerrahisi veya gastrik sleeve ameliyatı tercih edilebilir. Morbid obezite, uygun müdahale ve tekniklerle çözülebilen bir sağlık sorunudur. En uygun tedavi konusunda uzman sağlık profesyonelleri tarafından düzenlenmelidir.

Morbid obezite, obezitenin en şiddetli şeklini tanımlamak için kullanılır. Aşırı kilo nedeniyle birçok hastalığa yakalanma riskini artırır. Yaşam tarzı değişiklikleri, diyet terapisi ve egzersizle desteklenen ilk tedavi seçeneği morbid obezite için uygundur. Ancak, bu başarılı olmazsa, obezite cerrahisi gibi cerrahi yöntemler de kullanılabilir.